Pas rrjedhjes së llogarive bankare nga banka e Zvicrës të kriminelëve, bosëve të drogës, trafikut të kokainës, miliarderëve, politikanëve, ish-kryeministrave apo edhe vetë Vatikanit, kanë dalë në dritë edhe llogaritë e 15 shefave të spiunazhit botëror të cilët operojnë në vendet më të rrezikshme por njëherësh janë akuzuar për krime të ndryshme, duke nisur nga korrupsioni, kontrabanda e deri tek torturat ndaj të burgosurve.
Organizata kundër krimit dhe korrupsionit që ka në përbërjen e saj gazetarë investigativë nga e gjithë bota, përfshirë edhe Shqipërinë ka hedhur dritë mbi këtë skandal duke ofruar disa prej emrave të spiunazhit botëror me llogari bankare në bankën e Zvicrës Credit Suisse. Të dhënat lidhen kryesisht që me nisjen e luftës kundër terrorizmit të iniciuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Kur SHBA nisën luftën kundër terrorizmit strategjia ndërkombëtare u mbështet në zyrtarë të inteligjencës nga regjimet e akuzuar për korrupsion dhe tortura. Disa prej këtyre agjentëve mbanin shuma të mëdha në Credit Suisse. Të dhënat që kanë rrjedhur nga banka zvicerane ka nxjerrë në dritë edhe 15 figura të inteligjencës nga e gjithë bota, ose anëtarë të familjeve të tyre që kanë pasur apo mbajtur llogari në bankën zvicerane “Credit Suisse”. Shumë prej llogarive kishin bilance të mëdha dhe kjo ka ngritur shumë pikëpyetje për bankën. Aty mbanin llogari shefat e spiunazhit dhe të afërmit e tyre nga Jordania, Jemeni, Iraku, Egjipti dhe Pakistani.
Disa prej tyre janë akuzuar për krime financiare, tortura apo të dyja bashkë. Në filmin e vitit 2008, Body of Lies, personazhi imagjinar Hani Salaam që ndihmoi agjentët e CIA-s të portretizuar nga Russell Crowe dhe Leonardo DiCaprio për të kapur terroristët, ajo që shikuesit mund të mos e kenë kuptuar ishte se personazhi i Salaam bazohej në një person real: një spiun jordanez i quajtur Sa’ad Khair. Khair drejtoi Drejtorinë e Përgjithshme të Inteligjencës së Jordanisë (GID) midis viteve 2000 dhe 2005, duke vepruar si një aleat kyç i SHBA-së në Luftën kundër Terrorit. Por ndonëse ndihmonte SHBA-në, aktivitetet e Khair në jetën reale ishin të dyshimta. Ai dyshohet se ka kontrabanduar naftë, ka mbikëqyrur rolin e Jordanisë në programin e jashtëzakonshëm të dorëzimit të Amerikës, duke drejtuar një agjenci të akuzuar për torturimin e të burgosurve dhe mbikëqyrjen e gjykatave. Në vitin 2003, ai hapi një llogari personale në Credit Suisse.
Gjatë shtatë viteve të ardhshme, llogaria do t’i rritet në 28.3 milionë franga zvicerane (21.5 milionë dollarë në atë kohë) në kulmin e saj, përpara se të mbyllej disa muaj pas vdekjes së tij në vitin 2009. Khair nuk ishte i vetmi spiun që fshehu shuma të mëdha parash në Credit Suisse. Gazetarët zbuluan se të paktën 15 figura kryesore të inteligjencës nga e gjithë bota, ose anëtarët e familjeve të tyre të ngushta, ishin klientë të bankës. Skandali i këtyre zbulimet vjen nga rrjedhja e madhe e të dhënave bankare të zbuluara të Credit Suisse në gazetën gjermane Süddeutsche Zeitung dhe të ndara me OCCRP. Shumica prej 15 spiunëve të zbuluar ishin shefa të spiunazhit të nivelit të lartë në vendin e tyre.
Po përveç këtyre ka pasur edhe një numër spiunësh të tjerë që OCCRP ka zgjedhur të mos i identifikojë sepse identiteti i tyre nuk mund të verifikohej përtej dyshimit absolut. Së bashku me Khair, tre prej këtyre shefave të spiunazhit lidhje të përbashkëta me Omar Suleiman i Egjiptit, gjeneralin pakistanez Akhtar Abdur Rahman dhe Ghaleb Al-Qamish i Jemenit.
Që të katër drejtonin agjencitë e inteligjencës shtetërore ku kontrollonin buxhete të mëdha që ishin mbi kontrollin parlamentar dhe ekzekutiv. Të gjitha këto figura ose anëtarët e familjeve të tyre mbanin gjithashtu llogari personale në Credit Suisse me vlera të mëdha parash, duke mos deklaruar burimet e të ardhurave që të justifikonin pasurinë. Të katër ata kishin role në ndërhyrjet kryesore të SHBA-së në Lindjen e Mesme dhe Afganistan, nga përpjekjet e hershme të CIA-s për të mbështetur muxhahidët anti-sovjetikë në fund të viteve 1970, në Luftën e parë të Gjirit në 1990, te të ashtuquajturat “luftëra të përjetshme” të nisura në Afganistan dhe Irak që nga viti 2001. Tre nga figurat, Qamish, Suleiman dhe Khair, ishin në krye të agjencive që njiheshin mirë për përfshirjen në torturat ndaj të burgosurve.
Të paktën tetë nga anëtarët e familjes së tyre kishin gjithashtu llogari në Credit Suisse. Meqenëse këta zyrtarë të inteligjencës do të konsideroheshin “persona të ekspozuar politikisht”, llogaritë e tyre duhet të ishin shqyrtuar me kujdes. Sipas ekspertes zvicerane të Monika Roth, agjentët e shërbimeve sekrete konsiderohen nga bankat si klientë veçanërisht të ndjeshëm. “Unë nuk do t’i merrja ata si klientë – kjo është shumë e rrezikshme” tha Roth, duke shtuar se shefat e inteligjencës shpesh janë “njerëz me një fuqi të madhe, lidhje të dyshimta dhe burime shumë të errëta të parave”.
Një ish- drejtues ekzekutiv i Credit Suisse i tha OCCRP: Në shembullin e një shefi të inteligjencës si Sa’ad Khair, hapja e një llogarie është një flamur i kuq dhe shumë banka në Zvicër nuk do ta merrnin përsipër atë gjë, por Credit Suisse e ka bërë”. Nga ana e sa, Credit Suisse nuk pranoi të komentonte për raste individuale, duke përmendur ligjet bankare zvicerane që i ndalojnë bankat të identifikojnë ose ofrojnë informacione për klientët. Banka tha se “operon në përputhje me të gjitha ligjet dhe rregullat globale dhe lokale” dhe se kishte forcuar “kuadrin e saj të menaxhimit të rrezikut dhe sistemet e kontrollit”..”/Panorama/
